گرمازدگی
سرما و گرما آسیب های بسیاری در بدن به وجود می آورند. بدون درک مناسب از مکانیسمهای تنظیم درجه حرارت بدن، تشخیص علایم و ارایه کمکهای اولیه مشکل می باشد.
در کل به پنج طریق حرارت از بدن خارج می شود:
1- تنفس 2- تهویه 3- تشعشع 4- تبخیر 5- هدایت گرمایی
آسیب های ناشی از گرما:
این نوع آسیب ها به سه دسته تقسیم می شود:
1- بی حالی گرمایی
2- گرما زدگی
3- گرفتگی عضلات ناشی از گرما
ورزشکاران ، کار گرانی که در محیط های بسته کار میکنند،افرادی که در محیط های دشوار کار می کنند، افراد دارای بیماریهای مزمن، افرادی که به ارتفاعات زیاد عادت ندارند، بیماران قلبی – عروقی، کسانی که از داروهای خاص (مثل ادرار آورها ) استفاده می کنند، الکلی ها ، افراد چاق ، مصدومان دچار سوختگی، افراد مسن و کودکان، مستعد آسیب های گرمایی هستند.
به خاطر داشته باشید که دمای طبیعی بدن بین 7/36 الی 3/37 درجه سانتی گراد می باشد. و دمای 8/37 و بیشتر تب محسوب می شود ولی در جریان آسیب های گرمایی به این افزایش دما نمی توان تب گفت ، زیرا تب اکثرا ناشی از بیماری است.
الف ) بی حالی گرمایی:
اغلب به علت فعالیت بدنی در آب و هوای گرم و عدم جایگزینی آب و املاح از دست رفته در اثر تعریق اتفاق می افتد. انجام فعالیت شدید بدنی مثل کوهنوردی یا انجام عملیات ها و مانورهای نظامی در یک آب و هوای معتدل به همراه عدم دسترسی به آب یا مصرف ناکافی آن نیز میتواند منجر به بروز حالت بی حالی گرمایی و حتی گرما زدگی گردد. به علت از دست رفتن مایعات بدن (آب) علایم و نشانه های بی حالی گرمایی شبیه به حالت ((شوک خفیف)) می باشد.
کمک های اولیه بی حالی گرمایی:
پوشیدن لباسهای مناسب ،نوشیدن آب و مایعات کافی و در نظر گرفتن زمان مناسب برای استراحت
ب) گرما زدگی
علل ایجاد کننده آن شبیه بی حالی گرمایی است ولی شدت آسیب به حدی است که باعث اختلال در روند کنترل درجه حرارت بدن می شود.در واقع در حالت ((گرمازدگی)) مهمترین فرآیند کنترل دمای بدن یعنی تعریق دچار اشکال می شود و دیگر قادر به کاهش درجه حرارت بدن نیست . به این علت درجه حرارت بدن به سرعت افزایش می یابد.
این امر می تواند در مدت کوتاهی باعث بروز آسیب های شدید در سلول های مختلف بدن (ازجمله مغز) و حتی مرگ فرد گردد. گرما زدگی ممکن است به علت عدم توجه و درمان به موقع بی حالی گرمایی یا به صورت حاد و ناگهانی و بدون هیچ گونه اخطار قبلی ایجاد شود.
* بهترین و مهمترین راه برای جلوگیری از این حالت ،رعایت موارد زیر است:
* کنترل فعالیت بدنی در یک آب و هوای گرم و مرطوب
* استراحت کافی در فواصل کافی در محیط خنک یا سایه دار
* مصرف کافی نوشیدنی های خنک با ارجحیت آب
* علایم و نشانه های گرما زدگی:
# اختلال در فرآیند تعریق
# تشنج پوست قرمز، داغ و خشک
# تهوع
# سردرد و تغییر رفتار
# نبض تند
# احساس ضعف
# تنفس تند و سطحی
# گیج و منگ شدن و احساس سرگیجه
# کاهش سطح هوشیاری
کمک های اولیه گرما زدگی:
!!! ارزیابی صحنه حادثه ، دور کردن یا پرهیز از خطر
!!! کنترل ABC و دیگر کمک های اولیه ضروری را برای او انجام دهید.
!!! فرد را از محیط گرم دور کنید و او را به یک محل سایه دار یا دارای تهویه مناسب ببرید.
!!! لباسهای تنگ و اضافه را خارج کنید.
!!! بهترین کار برای انتقال او به یک مکان مناسب ، خنک کردن سریع بدن وی با هدف کاهش درجه حرارت مرکزی بدن است. به این منظور پس از خارج کردن لباسهای مصدوم روی بدن او آب خنک (نه آب یخ) یا آب معمولی بپاشید
توجه: از ریختن آب بسیار سرد یا آب یخ بر روی بدن فرد جدا خودداری کنید.
!!! در موارد گرما زدگی ، فرد معمولا دچار عدم هوشیاری یا کاهش شدید هوشیاری می شود که در این حالت تجویز مایعات ممنوع می باشد . اما در صورت مناسب بودن وضعیت هوشیاری به آرامی به او مایعات خنک (آب) بدهید.
!!! به خنک کردن مصدوم تا رسیدن نیروهای اورژانسی و متخصص یا بهبود حال وی تا دمای 39 درجه سانتی گراد ادامه دهید.
!!! در صورت به همراه داشتن کپسول اکسیژن و آشنایی کار با آن به مصدوم اکسیژن تجویز کنید.
!!! گرما زدگی یک فوریت پزشکی است و لازم است فرد به بیمارستان منتقل شود.
